Відповіді

• 2003.07.04 | Морон

  Що там о 15й?

  > "Мероприятие приурочено к 235-й годовщине подавления российской армией с благословения Священного Синода Русской Православной церкви антипольского, антикатолического гайдамацкого восстания."
  
  What's the point? Це проти того, що росіяни не помогли гайдамакам добити поляків і католиків (вкл. греко католиків)? Помойому, коліївщина була оснаннім цвягом у Руську Державу (тобто, Україну), а також останнія цвяхом у саму можливість поновлення великої і класної Україно-Польсько-Литовської держави...
  згорнути/розгорнути гілку відповідей

  • 2003.07.04 | Войзхаус

    Дайош Гонту!!!

    Допи...ділися!!!! "Коліївщина" - як реакційне явище!
    Шановні, Коліївщина мала подвійний визвольний характер. З одного боку селяни та дрібне духовенство виступало проти утисків католиків та уніатів, + національних утисків українців поляками, з іншого боку - це була боротьба економічна проти експлуатації та визиску. Ворог був персоніфікований - пани-поляки та сільські буржуа євреї (шинкарі, процентники тощо). "Коліївщина" - це народне повстання, справедлива боротьба українців з поневолювачами. Доречі у цей саме час подібні заворушення пройшли в Польщі (західні кордони), там польське селянство різало своїх поміщиків та євреїв.
    згорнути/розгорнути гілку відповідей

    • 2003.07.04 | Морон

      Дайош, дайош.

      У той час в Україні була така жопа, що нам і не снилася. Коліївщина проходила під гаслами релігійних і етнічних зачисток. В результаті виграла Росія, а Польща, куди входила пів України, де було хоч не самодержавство а подоба народовладдя, де права селян хоч якось захищалися, практично перестала існувати. Я взагалі думаю, що Коліївщина була інспірована і профінансована Росією. І виграла від Коліївщини ТІЛЬКИ Росія.
      
      
      
      
      1.
      http://www.geocities.com/ukrexlibris2002/hajdamaky/r01.html
      
      По смерті Августа ІІ в 1733 більшість вибрала королем польського шляхтича Станіслава Лещинського, з дочкою якого оженився французький король. Але з ініціятиви Прусії і Росії, що не бажали собі впливу Франції на Польщу, польські магнати Любомирські, Потоцькі і Вишневецькі зав'язали "конфедерацію", проголосили королем Августа ІІІ і закликали на поміч московську та пруську армії, які ввійшли до Польщі і змусили Лещинського зректися королівської корони й виїхати з Польщі, а його прихильників змусили покоритись волі Московщини і Прусії. Після смерти Августа ІІІ, в 1763 вибрано королем на бажання цариці Катерини польського шляхтича Станіслава Августа Понятовського. Але проти нього частина польських магнагів зорганізувала в 1768 "барську конфедерацію" (проголошену в українському містечку Бар), яка виступила проти Московщини з особливим закликом до католицького походу проти православія. Проти них на поміч Понятовському прийшла в Польщу московська армія. Внутрішню боротьбу поляків постановили використати гайдамаки для виступу за прогнання поляків із Правобережної України, приготовляючись до повстання вже кілька літ. Грабіж і розбишацтва польських "барських конфедератів" та їх варварські оргії знущань над українськими селянами, особливо православними, збільшили споконвічну ненависть українського населення до польських займанців та загострили постанову важко кривджених провести розплату безоглядно з усіми поляками і їхніми помічниками-жидами.
      
      2.
      http://www.library.vinnitsa.com/izdat/xron_2.php
      
      1768, 10 березня, - створено Барську конфедерацію, об'єднання польської шляхти Правобережної України (проголошена у м. Барі, за іншими відомостями - у с. Михайлівці, нині Мурованокуриловец. р-ну).
      
      1768, травень, - розпочалася Коліївщина, народне антифеодальне повстання, події якого захопили Брацлавщину і Поділля.
      
      1791-1792 - надання Вінниці та Брацлаву права самоуправління.
      
      1792, перша половина травня, - на територію Поділля введено російські війська.
      
      1793, 27 березня, - внаслідок другого поділу Польщі Подільське і Брацлавське воєводства увійшли до складу Російської імперії.
      
      
      3.
      http://www.infoukes.com/ukremb/history/POLONSKA/8_2.htm#ГАЙДАМАЧЧИНА
      
      Останнє найбільше повстання, 1768 року — Коліївщина — було
      тісно зв'язане з Запоріжжям, звідки вийшли головні ватажки пов-
      стання: Максим Залізняк, Микита Швачка, Семен Неживий. Росій-
      ський уряд знав добре про цей зв язок і загострив свою пильність;
      він надсилав свої залоги для боротьби з гайдамаками і суворо карав
      запорозьку старшину за недостатню рішучість у переслідуванні
      гайдамаків. Старшина опинилася поміж двох вогнів: сірома була
      особливо зв'язана з гайдамаками, а російський уряд натискав на за-
      порозьку старшину, щоб виловлювала гайдамаків. Жорстокі кари на
      гайдамаків збільшували серед сіроми бажання помсти.... Найбільше щодо сили і кількости учасників вибухло повстання
      на Різдво 1768 року в Січі, під час перевиборів старшини. Воно було
      зв'язане з Коліївщиною, участь в якій брало багато запорозької сі-
      роми, тоді як старшина вживала всіх заходів для ліквідації повстан-
      ня."
      
      4. (!!)
      
      http://www.glos-podola.com.ua/poland/history/hist/hist1.htm
      
      ...Polskie społeczeństwo było bardzo oburzone bezceremonialnym zachowaniem i nieograniczoną władzą rosyjskiego posła w Warszawie księcia Repnina. Kto nie zgadzał się z jego zdaniem, podlegał więzieniu i szubienicy. Repnin szukał jakiejś nieprzeciętnej osobowości wśród szlachty prawosławnej, która mogła by odgrywać wysoką rolę w rządzie Polski. Jednak takich osób było niewiele. Prawosławna szlachta zubożała i jej przedstawiciele są „bez najmniejszego wychowania i wszyscy oni zajmują się rolnictwem” – pisał książe Repnin.
      
      Po rozwiązaniu hetmańskiego zarządu 1764 roku ukraińskie prawosławne duchowieństwo Prawobrzeżnej Ukrainy masowo zaczęło przechodzić do Unii. Te tendencje szybko rozszerzyły się również na Lewobrzeże. Konfederacja Barska była reakcją przeciw religijnej zaciekłości i wrogości, rozniecanej przez carat w Rzeczypospolitej. Konfederaci występowali w obronie starożytnych zwyczajów i praw, w tym również do wybierania polskiego hetmana oraz niektórych kozackich przywilejów.
      
      „Konfederacja Barska słynie także z tego, że ukraińska szlachta Prawobrzeża wstąpiła do konfederacji, a szlachta Małorosji oraz kozacka starszyzna Siczy wyrażali konfederatom swoje szczere sympatie. Na Kijowszczyźnie i Podolu ukraińska i polska szlachta utworzyły Ukraińską partię na czele z pułkownikiem (regimentarzem) Woroniczem. Był to oddział bojowy do trzech tysięcy osób, który wszedł do składu wojska polskiego”, – pisał o tych wydarzeniach ukraiński badacz konfederacji Włodzimierz Swerbyhuz.
      
      Rosja rzeczywiście z radością patrzyła na wszelkiego rodzaju nieporządki w Polsce i wszelkimi sposobami rozgrzewała antypolskie nastroje hajdamackich przywódców. Przykrywając się religijnymi sloganami o zjednoczeniu wszystkich prawosławnych, carat podjudzał Ukraińców na Polaków, a tychże z kolei – na Ukraińców.
      
      Przeciw konfederatom Rosja rozwinęła na Prawobrzeżu chłopskie powstanie kolijów (Kolijówszczyzna). Lecz przebiegało ono nie według moskiewskiego scenariuszu. Generał-gubernator Rafał Mładanowicz, który złożył przysięgę konfederacji Barskiej i którego siedziba była w Umaniu, utworzył oddział konfederatów w liczbie 800 osób, którzy nie poddawali się polskiej władzy wojskowej. Iwan Gonta z nim się skontaktował. W czasie umańskiej
      
      22 czerwca 1768 roku w Humaniu ogłoszono odnowienie Hetmanatu i wybrano na nowego ukraińskiego hetmana Maksyma Zalizniaka. Barscy konfederaci sprzyjali temu w pewnym stopniu, gdyż stali na zasadach odnowienia praw i interesów kozactwa (pod warunkiem uznania przez nowego hetmana Prawobrzeżnej Ukrainy władzy Rzeczypospolitej).
      
      Moskiewski namiestnik Małorosji hrabia Rumiancew dowiedział się, że wielu mieszkańców Lewobrzeża, poddanych Rosji, zamierza wzniecić i u siebie podobne powstanie. Wieśniacy, uczestnicy Kolijówszczyzny, wierzyli w legendę, że caryca Katarzyna II podtrzymuje powstanie i posyła im broń. Pisał o tym i T.G. Szewczenko w swoim poemacie „Hajdamacy”.
      
      Jednakże caryca rosyjska, która mocno obawiała się nowych wystąpień na Ukrainie, wybiera najbardziej odpowiedni moment dla stłumienia i konfederacji, i Koliwszczyzny, jednym ruchem rozwiązuje dwa problemy, wprowadziwszy na terytorium Rzeczypospolitej wojsko regularne. Podtrzymał je też polski hetman Branicki. Władza hetmańska trwała tylko przez trzy tygodnie, wojsko rosyjskie bagnetami utopiło Umań we krwi. Dalej armia rosyjska poszła na Podole, gdzie okrutnie rozprawiła się z ludem naszych ziem. W samym Barze zabito 600 ludzi, a ponad 1200 zesłano na Sybir oraz innych oddalonych gubernii rosyjskich. Od Warszawy po Zaporoską Sicz rozpoczęła się walka licznych partyzanckich oddziałów konfederatów przeciwko rosyjskiemu caratowi. Tu walczyli ramię w ramię Ukraińcy, Polacy, Litwini, Białorusini.
      
      Niewątpliwie, w tamtych warunkach znajdowali się ludzie złej woli z obu stron, którzy popełniali morderstwa, zniewagi, kradzieże i rozboje. Wspomina o tym w korespondencji M. P. Jołtuchiwski: „Rozeszli się konfederaci... i po Ukrainie”, opublikowanej (...) w czasopiśmie „Podolski kraj”. Ale musimy zrozumieć, iż Bar jest miastem wielonarodowym. Dla Polaków to miasto jest symbolem odrodzenia, walki o wolność i utwierdzenie się. Bar złotymi literami zapisany jest w historii Polski i Ukrainy jako symbol ruchu przeciw rosyjskiej tyranii oraz despotyzmowi.
      
      Dlaczegóż właśnie Bar został wybrany na kolebkę konfederacji? Dlatego, że Podole było krainą, która opozycyjnie odnosiła się do zwolenników królewskich. żyli tu wielcy magnaci Wacław Rzewuski, Franciszek Potocki, chmielnicki starosta Józef Ossoliński, przedstawiciele średniej szlachty – Krasiński, Rafał Dzierżek, Makowiecki, Barczewski. Gorącym zwolennikiem nowego sojuszu był Mytko Wereszczatyński (właściciel Mytek, Prymoszczanicy, Wereszczatyniec (ob. wieś Martyniwka), Drobuszowiec (ob. wieś Kuźmińce). Do opozycji wobec króla należał biskup, a w jego ślady wstępowała cała reszta duchowieństwa. W Barze była mocna twierdza, chociaż ona już nieco traciła na swoim znaczeniu wojennym. Stamtąd jest całkiem niedaleko do ówczesnych tureckich granic. Wszystko to w rezultacie dało możliwość członkom nowego sojuszu wzmocnić się w mieście, rozwinąć propagandę swoich idei, ustanowić dyplomatyczne kontakty z krajami sąsiednimi, które mogłyby podtrzymać ruch przeciwko prorosyjskiemu królowi, faworytowi Katarzyny II.
      
      5.
      http://www.nonpossumus.pl/biblioteka/feliks_koneczny/swieci/190.php
      
      Niestety, krótko tylko towarzyszył sprawom konfederacji barskiej. Król wysłał do Baru generała Mokronowskiego, żeby rokować z konfederacją, ale Rosja sprzeciwiła się jakimkolwiek rokowaniom i wojsko rosyjskie ruszyło zaraz pod Bar. Wtedy Stanisław August poddał się naciskowi Repnina i wyprawił kilka pułków wojska koronnego, polskiego, każąc im przyłączyć się do Moskali. Przewaga nad konfederatami była ogromna. Część wycofała się w kierunku Mołdawii, część zamknęła się w obwarowanym Barze, a część w Berdyczowie. Gdy zaś podstąpiło pod Bar wojsko królewskie pod wodzą Ksawerego Branickiego, wyszedł na wały miejskie naprzeciw niemu O. Marek w towarzystwie czterech innych Karmelitów, procesjonalnie, niosąc obraz Matki Boskiej. W krótkiej przemowie zaklinał na tę Królową Korony Polskiej, żeby polskich żołnierzy nie prowadzić przeciwko tym, którzy stanęli do boju w obronie wiary świętej i wolności Ojczyzny. Branicki wzruszył się wówczas i od Baru odstąpił, ale natknął się na zbliżające się do miasta pułki moskiewskiego generała Apraksina i pod jego nadzorem i komendą wrócił. Razem zdobyli Bar 20 czerwca 1768 r. Ciemne żołnierstwo moskiewskie popełniało w mieście straszliwe nadużycia, O. Marek zaś miał być rozstrzelany.
      
      Są z tego czasu dwie legendy. Pierwsza z nich głosi, że podczas szturmu w pierwszej baterii moskiewskiej puszkarz przyłożył lont do zapału armaty, a patrzący na to z wału O. Marek armatę przeżegnał, armata została rozerwana. Druga jest genezy rosyjskiej: kiedy żołnierze Apraksina mieli O. Marka rozstrzelać, nagle padli przed nim na kolana i prosili o błogosławieństwo.
      
      Faktem jest, że egzekucja nie doszła do skutku. Moskale wywieźli O. Marka do więzienia w Kamieńcu, a następnie do Kijowa, gdzie przecierpiał osiem lat. A nowy klasztor karmelicki w Barze nie doczekał się już nigdy dokończenia i potem zniknęła nawet ta część murów, którą O. Marek zdążył wystawić.
      
      W kilka dni po upadku Baru padł również Berdyczów, ale konfederacja barska zaczęła dopiero swoją historię. Tegoż jeszcze r. 1768 rozszerzyła się żywiołowo na całą Polskę i Litwę; na rozległych obszarach państwa toczyła się w setkach potyczek partyzancka wojna z pułkami moskiewskimi, zalewającymi Polskę coraz bardziej.
      
      Rosja sięgnęła zaś do całkiem innego rodzaju broni. Przygotowała wojnę domową na Ukrainie w imię schizmy. Przygotowania te obejmowały ciemny lud ruski, a polegały na tym, żeby go rzucić na szlachtę i duchowieństwo katolickie w obronie zagrożonego rzekomo prawosławia. To miało się teraz przydać przeciw konfederacji barskiej, do której garnęła się cała szlachta południowo-wschodnich województw. Setnik kozaków zaporoskich Maksym Żeleźniak i Gonta, setnik kozaków nadwornych wojewody kijowskiego, Franciszka Salezego Potockiego, użyci sprytnie za narzędzie, z pomocą ciemnych a zawistnych popów, poświęcających noże po cerkwiach na rzeź "Lachów", zorganizowali krwawy bunt kozactwa i ludu wiejskiego, podmówiwszy ich, że "panowie" polscy chcą skasować wiarę prawosławną, a więc odjąć im możność zbawienia; nie brakło przy tym i argumentów świeckich. Rzekoma obrona prawosławia zwrócona tam była głównie przeciw unii, bo łacińskich księży na Ukrainie było stosunkowo niewielu. Był to początek wznowionej walki z nią - o czym niżej obszerniej sprawę się wyłuszczy.
      
      Starano się o to, żeby ciemne masy rozjuszyć jak najbardziej, co udało się w stopniu takim, że nawet Rosji było tego za dużo, tej Rosji, w której panowała najsroższa niewola ludu wiejskiego. Wymordowano około 20000 ludzi, bez względu na wiek i płeć, ludzi bezbronnych, na których rzucano się z zasadzek, zaczajając się, jak na łowach na zwierza. Generał rosyjski Kreczetnikow przypatrywał się zrazu zadowolony, jak Żeleźniak ogłasza się hetmanem Kozaczyzny, mianuje się księciem Śmiły, od przywłaszczonych sobie dóbr Lubomirskiego; jak głupszy od niego Gonta zrobił się książęciem na Humaniu i nie na żarty zaczął rozdawać godności dworskie, ale długo to trwać nie mogło, bo nawet najgorszy rząd musi mieć w końcu spokój i jakiś ład koło siebie. Nadeszły surowe rozkazy z Petersburga. "Hajdamacy" zrobili, do czego byli potrzebni, nawet znacznie więcej, niż od nich wymagano, a teraz byłby z nimi tylko kłopot; więc Kreczetnikow rozprawił się krótko z hordami pijanych chłopów ruskich. Gontę kazał stracić, a Żeleźniaka zesłał na Sybir. Osiągnięto jednak tyle, że województwa ukraińskie były istotnie na długi czas niezdatne do niczego, a wszak tam było gniazdo konfederacji barskiej.

    • 2003.07.04 | Морон

      А до речі

      Гайдамаччина і Коліївщина це два різні явища.